YAVAŞ yavaş soğuk havaların etkisini göstermeye başladığı bu dönemde, iliklerimize kadar hissettiğimiz şeyin soğuk hava yerine krizin etkileri olması, millet olarak hepimizin moral ve motivasyonunu düşürmekte. TÜİK’in açıklamasına göre, 2018 Ekim ayı itibariyle yıllık ÜFE 45,01, TÜFE de 25,24 olarak belirlendi. Sadece bu oranları duymak bile insanın kanını dondurmaya yeterli. Bu tablo daha ne kadar kötüleşecek net olarak bir tahminde bulunamazsak da çalışan biri için bu dönemde işini kaybetmek, o kişi için en kötü senaryo olacağı kesindir. Peki, olası işini kaybetme durumunda, kısa dönemde yeni bir iş bulamazsa o çalışan, nasıl geçinecek? Bu haftaki yazımızda işsiz kalma durumunda yara bandı görevi görebilecek “İşsizlik Maaşı” konusunu inceleyeceğiz.
“THİS İS ISPARTA”
İşsizlik Maaşı, Avrupa’nın birçok ülkesinde tatmin edici rakamlar olarak göze çarpmaktadır. Çoğu Avrupa ülkesinde, gerekli şartların sağlanması durumunda 24 aya kadar maaşının %70’ini kapsayan ödemeler yapılabilmektedir. “İşsizlik Maaşı” kavramı, çalışanların işsizliğe karşı sigortalanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda serbest çalışanlar işsizlik maaşı alamazlar. Filmlere konu olan antik Yunan şehri “Sparta” güçlü askeri ordusu ile tanınır. İşte o Sparta’nın da içinde olduğu Avrupa’da durum böyle. Bizim Isparta’da sistem nasıl?
TÜRKİYE’NİN 5’İNCİ ORDUSU
Ülkemizde 2018 ikinci döneminde işsizlik oranı 10,8 olarak TÜİK tarafından açıklanmıştı. Bu oran yaklaşık 3 buçuk milyon kişiye karşılık gelmektedir. İçerisinde olduğumuz kriz döneminde, her geçen gün iflasını veren yeni bir işletme duydukça, bu rakamın gün geçtikçe artacağı da aşikârdır. İşsiz ordumuz ile ün kazanmamıza az kalmış durumda. Yazımızın başında da bahsettiğimiz geçinme konusunu geçici de olsa nasıl çözecek 3,5 milyon işsiz? ‘İşsizlik Maaşı’na başvurmak geçici de olsa bir çözüm. Maalesef her işsiz kalan bu maaşı hak edemiyor. Bu bağlamda gerekli şartları sağlayanlar, bu hakkı kazanacaklardır.
NEDİR BU ŞARTLAR?
İlk şart olarak karşımıza işten ayrılma kararını bizim vermemiş olmamız gerekli. Kısacası işten çıkarılmış olmalıyız. Tabi ki de sadece bu yeterli olmamaktadır. İşsiz kalan kişi son 3 yıl içerisinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışmış olmak zorundadır. İşvereninin bu 600 gün çalışmasının karşılığı olan primi ödemiş olması da yeterli değil. Çünkü işten çıkarılan kişinin, çıkış tarihinden önce 120 gün aralıksız olarak sigorta primi yatmış olmalı. Tüm bu koşulları sağlayan çiçeği burnunda işsizin, işten çıkarılmasını takiben bir ay içerisinde İŞ-KUR’a başvurması gerekmektedir. Bu süreyi geçirmesi durumunda alacağı maaş düşecektir. Başvuruyu da tamamlayan kişinin, ne kadar süre maaş alacağı şu şekilde belirlenmiştir: – 600 gün Sigorta Primi yatmış olan: 6 ay – 900 gün Sigorta Primi yatmış olan: 8 ay – 1080 gün Sigorta Primi yatmış olan: 10 ay
ELİMİZE NE GEÇECEK?
Ödenecek ‘İşsizlik Maaşı’nın hesaplanması, işsiz kalan kişinin son 4 aylık prime esas kazancına göre hesaplanır. Bu hesaplamada iki önemli unsur vardır. Birincisi, son 4 aylık prime esas kazancın günlük ortalamasının %40’ı alınarak hesaplanmasıdır. İkincisi de bu hususta üst sınırı çizen, ‘İşsizlik Maaşı’nın, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememesi durumudur. – 2.029,50 TL asgari maaş alan biri için aylık İşsizlik Maaşı; 805,64 TL (Damga Vergisi Düşmüş hali) – 4.060 TL ve üzeri maaş alanlar için aylık İşsizlik Maaşı; 1.611,28 TL (Damga Vergisi Düşmüş hali) olarak hesaplanmaktadır. İşsizlik maaşı almayı hak eden kişi ta ki; yeni bir işe başlanıncaya, İş-Kur tarafından teklif edilen işi haklı bir nedenle olmadan kabul etmeyinceye, emekli maaşı almaya başlayıncaya veya gizli çalıştığı tespit edilinceye kadar maksimum 10 ay, her ayın 5’inde PTT şubelerinden alabilecektir.
***
Allah kimsenin kurulu düzenini bozmasın ancak çıkmadık candan da ümit kesilmez. Bu hafta, olası işsiz kalmanız durumunda yapmanız gerekli olanlara ve ne gibi şartlara haiz olmanız gerektiğine değindik. Umarım bu bilgileri kullanmak zorunda kalacağınız bir koşul içerinde bulunmazsınız diyerek bu haftayı noktalıyorum. Sağlık, mutluluk, sevgi ve huzur dolu bir hafta geçirmeniz dileğiyle…
